ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Για τον Κρατικό Προϋπολογισμό Οικονομικού Έτους 2009
Του Γενικού Εισηγητή του ΠΑ.ΣΟ.Κ.
Χρήστου Παπουτσή
Βουλευτή Α’ Αθηνών


1. Κάλπικος ο Προϋπολογισμός – ταξικές επιλογές – αθωράκιστη η ελληνική οικονομία

Τα αδιέξοδα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης της Ν.Δ. αποτυπώνονται περισσότερο από κάθε άλλη φορά στον προϋπολογισμό του 2009.
Η δημοσιονομική πολιτική, στο οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον που λειτουργεί η ελληνική οικονομία, είναι το βασικό εργαλείο που διαθέτει η πολιτεία για να επιδιώξει τους οικονομικούς και κοινωνικούς της στόχους. Δεδομένου ότι η νομισματική πολιτική ασκείται από την Ε.Κ.Τ., η σημασία της δημοσιονομικής πολιτικής για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι προφανής. Η νομισματική σταθερότητα, που εξασφαλίζεται από την ένταξη της χώρας στην Ο.Ν.Ε., διαμορφώνει συγκεκριμένα περιθώρια για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημοσιονομικής πολιτικής με επακόλουθο οι στόχοι της ανάπτυξης, της αύξησης της απασχόλησης και η μείωση της ανεργίας, καθώς και η δικαιότερη κατανομή των εισοδημάτων και των φορολογικών βαρών να είναι ευκολότερα επιτεύξιμοι. Στο πλαίσιο αυτό, η άσκηση της κατάλληλης φορολογικής πολιτικής και η ορθολογική διάρθρωση και κατανομή των δαπανών του προϋπολογισμού αποτελούν, μεσοπρόθεσμα, το κύριο εργαλείο προώθησης της ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας.
Ο Προϋπολογισμός του 2009 κατατίθεται σε μια δύσκολη διεθνή συγκυρία, η οποία τον αναγάγει σε κορυφαίο εργαλείο αντιμετώπισης των επιπτώσεων αυτής της κατάστασης. Οι κατευθυντήριες γραμμές από την Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνουν επίσης προς αυτή την κατεύθυνση. Η επίτευξη, όμως, αυτών των στόχων του προϋπολογισμού προϋποθέτει συνετή οικονομική πολιτική κατά την προηγηθείσα ευνοϊκή χρονική περίοδο. Κάτι τέτοιο συνέβη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα τελευταία χρόνια, η ευρωπαϊκή οικονομία χαρακτηρίστηκε από μια σχετικά μακρά περίοδο οικονομικής ανάπτυξης, την οποία οι περισσότερες χώρες αξιοποίησαν για να βελτιώσουν την παραγωγική δομή των οικονομιών τους και να διορθώσουν τις όποιες στρεβλώσεις – δημοσιονομικές ή άλλες- παρουσίαζαν οι οικονομίες τους. Όλες σχεδόν οι χώρες της ευρωζώνης αξιοποίησαν αυτή την ευνοϊκή περίοδο για να διορθώσουν τις δημοσιονομικές τους ανισορροπίες. Δηλαδή, να μειώσουν το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του Α.Ε.Π., να μειώσουν τα ελλείμματα των προϋπολογισμών τους και να δημιουργήσουν συνθήκες σταθερότητας των οικονομιών καθώς και προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτή η δημοσιονομική πολιτική, για όσες χώρες την ακολούθησαν, τους έδωσε σήμερα τη δυνατότητα να παίρνουν μέτρα στήριξης της οικονομίας τους χωρίς να υπονομεύουν τη δημοσιονομική σταθερότητα μεσοπρόθεσμα. Αυτή η πολιτική τους επιτρέπει να λαμβάνουν μέτρα στήριξης της εγχώριας ζήτησης, με μειώσεις των φόρων και αυξήσεις των δημοσίων δαπανών, ιδιαίτερα των επενδύσεων, για την τόνωση της απασχόλησης.
Δυστυχώς, η Ελλάδα έχασε αυτή την ευκαιρία. Παρά τη βεβαιωμένη από όλους πρόοδο στα δημόσια οικονομικά μέχρι το 2003, που άλλωστε οδήγησε στην ένταξη της χώρας στην Ο.Ν.Ε., η Ελλάδα, με τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν από το 2004 και μετά, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τις διαρθρωτικές αλλαγές που ήταν απαραίτητες για την εξισορρόπηση των δημοσίων οικονομικών, την ενίσχυση του παραγωγικού ιστού της οικονομίας και τη στήριξη της εξωστρέφειας της οικονομίας. Η ευκαιρία της ευμενούς διεθνούς συγκυρίας και κυρίως οι εντυπωσιακές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας έως και το 2004 πέρασαν ανεκμετάλλευτες από την κυβέρνηση της Ν.Δ.
Η δημοσιονομική και γενικότερα η οικονομική πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση της Ν.Δ., επιδείνωσε τα υφιστάμενα προβλήματα και δημιούργησε νέα, με αποτέλεσμα να καλείται να αντιμετωπίσει τη διεθνή κρίση από πιο αδύναμη θέση.
Διαδοχικές προβλέψεις διεθνών οργανισμών καταγράφουν ολοένα και μεγαλύτερο ‘‘πέρασμα’‘ της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πραγματική οικονομία. Όσο πιο κοντά στον επόμενο χρόνο γίνονται οι προβλέψεις για την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας τόσο πιο δυσοίωνες είναι. Το «αργότερα» στην συγκεκριμένη περίπτωση αφορά εβδομάδες και όχι μήνες. Κάποιες οικονομίες της Ε.Ε. ήδη βρίσκονται σε ύφεση. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τις τελευταίες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ο.Ο.Σ.Α. (Νοέμβριος 2008).
Κάποιες χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία, πρωτοστάτησαν στον σχεδιασμό και την προώθηση μέτρων για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Αντίθετα, η Ελλάδα ακόμη προσπαθεί να εφαρμόσει ένα αδιαφανές σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθετεί ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης στην πραγματική οικονομία, με στόχο την ανάπτυξη και τη στήριξη της απασχόλησης. Το σχέδιο προωθεί μια αντι-κυκλική οικονομική πολιτική, μέσω συνδυασμένων εθνικών και κοινοτικών ενεργειών, σε πλήρη αντίθεση δηλαδή, με τον προϋπολογισμό που παρουσιάζει η κυβέρνηση της Ν.Δ., ο οποίος είναι προ-κυκλικός (εντείνει, δηλαδή, παρά αμβλύνει τα προβλήματα από την κρίση).
Το κυριότερο χαρακτηριστικό του Ευρωπαϊκού σχεδίου είναι η στήριξη της οικονομίας μέσω του προϋπολογισμού. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει αύξηση των δημόσιων δαπανών ή/και μείωση της φορολογίας. Μάλιστα, προκειμένου να εξευρεθούν πόροι για μια τέτοια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, προτείνεται και η χαλάρωση της τήρησης του ορίου του 3% στο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης για τα επόμενο δύο έτη.
Όλα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το 2009 θα είναι μια δύσκολη χρονιά για την οικονομία και τους έλληνες πολίτες. Θα είναι χρονιά οικονομικής κρίσης. Με αυτά τα δεδομένα θα περίμενε κανείς από την κυβέρνηση της Ν.Δ. να έχει άμεσα σχεδιάσει μια συνεκτική πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης που σήμερα χτυπά την πόρτα μας και που πρόκειται να ενταθεί τον επόμενο χρόνο, λαμβάνοντας ολοκληρωμένες δέσμες μέτρων που θα αμβλύνουν τις συνέπειές της κρίσης για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Αντ’ αυτού η κυβέρνηση συμπεριφέρεται σαν να μη συμβαίνει τίποτα.
Όλες οι ενέργειές της δείχνουν ότι προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από τα σύννεφα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, καλύπτοντας τις λανθασμένες επιλογές και την αντιαναπτυξιακή της οικονομική πολιτική που εφαρμόστηκε τα τελευταία πέντε χρόνια. Μιας οικονομικής πολιτικής που οδήγησε σε αναδιανομή του πλούτου εις βάρος των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων του πληθυσμού. Μιας πολιτικής με καθαρά ταξικό χαρακτήρα και ιδεολογικό υπόβαθρο τις πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες απόψεις για την οικονομία και την κοινωνία.
Αυτή η ταξική και ιδεολογική προσέγγιση της Ν.Δ. έχει οδηγήσει την οικονομία στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα και όχι η διεθνής οικονομική κρίση, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση. Η κρίση ανέδειξε τα προβλήματα, δεν τα δημιούργησε. Οι ιδεολογικές αγκυλώσεις, οι αδύναμες πολιτικές επιλογές και οι διαχειριστικές ανεπάρκειες της κυβέρνησης της Ν.Δ. έχουν δημιουργήσει ένα άκρως αρνητικό κλίμα στην κοινωνία και έχουν καθηλώσει τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας. Ο φόβος και η αγωνία για το μέλλον των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των μικρών και των μεσαίων, είναι μεγαλύτερος από ποτέ. Το ίδιο και για τους εργαζόμενους, οι οποίοι ζουν υπό το κράτος της εργασιακής ανασφάλειας και του φόβου της ανεργίας και της περιθωριοποίησης. Φόβος και αγωνία που εντείνονται ακόμη περισσότερο από την καταφανή αδυναμία της κυβέρνησης να διαχειριστεί την κατάσταση και να προτείνει και εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη και αξιόπιστη πολιτική διεξόδου.
Σήμερα, λοιπόν, σε ένα δυσμενές και αβέβαιο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, όπου επιβάλλεται ο σχεδιασμός ενός προϋπολογισμού με έντονο αναπτυξιακό και κοινωνικό χαρακτήρα, η σημερινή κυβέρνηση ακολουθεί αντίθετη πορεία. Αυξάνει τους φόρους και συρρικνώνει τις δημόσιες επενδύσεις, υπονομεύοντας την κοινωνική συνοχή και την οικονομική προοπτική της χώρας.
Ο προϋπολογισμός του 2009 δεν προστατεύει την ελληνική οικονομία, αλλά αντίθετα πολλαπλασιάζει τις αρνητικές επιπτώσεις από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Δεν αποτυπώνει καμία βασική προτεραιότητα και κανένα σχεδιασμό στους ευαίσθητους τομείς της απασχόλησης, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της υγείας, της παιδείας, αλλά αντίθετα πλήττει βάναυσα το εισόδημα της ελληνικής οικογένειας, του αγρότη και της μικρομεσαίας επιχείρησης. Αν εφαρμοσθεί θα προκαλέσει σοβαρές κοινωνικές εντάσεις και έντονες αντιδράσεις. Θα επιδεινώσει τη ζωή της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών.